GAZİ Üniversitesi Deprem Mühendisliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Doç. Bülent Özmen, büyük tahribata yol açan depremlerin meydana geldiği Doğu Anadolu Fayı’nda MTA ve AFAD’ın bilim adamlarının eseri olduğunu belirterek, “Birçok harita sismik boşluk olduğunu ortaya koydu. Aslında deprem 2019’da bekleniyordu. Bu bölge, ama bu kadar büyük olması beklenmiyordu.” .
Doç. Bülent Özmen, Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7.7, Elbistan ilçesinde 7.6 büyüklüğündeki depremleri değerlendirdi. Doç. Özmen, depremin Hatay’dan başlayıp Bingöl Karlıova’ya kadar uzanan ve yaklaşık 600 kilometre uzunluğundaki sol yönlü Doğu Anadolu Fay hattı üzerinde meydana geldiğini söyledi. Bu bölgenin sarsıntı olmaması nedeniyle uzun yıllardır bilim adamları tarafından ‘sismik boşluk’ olarak gösterildiğini ve deprem olma ihtimalinin yüksek olduğunu vurgulayan Özmen, “Bu fayın ‘Pazarcık’ olarak adlandırılan kesimi 2 büyük deprem yaşadı. 1114 ve 1544 depremleri; 480 yılda burada zarar verici bir deprem olmadığı için burada gerilim birikmiş ve bu gerilim büyük bir depremle salınmış ve bu durum bölgeyi ciddi anlamda etkilemiştir” dedi.
‘TÜRKİYE’DE BİR İLK’ Doç. Özmen, yaklaşık 9 saat sonra aynı bölgede 7’nin üzerinde ikinci bir sarsıntı olmasının şaşırtıcı olduğunu belirterek, “Bu aslında Türkiye’de ve o bölgede bir ilk. 9 saat arayla büyük depremler meydana geldi Doğu Anadolu Fayın kayma hızı yılda 9 milimetre yani bu kayma hızı nedeniyle ve sabah meydana gelen depremin tetiklenmesi nedeniyle yer kabuğunda gerilim birikiyor. Bölgedeki gerginliğin artması nedeniyle de ikinci büyük depremin başka bir fay hattı üzerinde meydana geldiğini belirterek, “İki büyük depremin arka arkaya meydana gelmesi Türkiye’de bir ilk. Bu anlamda rekor düzeyde bir ilk” dedi. “MARMARA DEPREMİNDEN DAHA BÜYÜK’ Kahramanmaraş merkezli depremin 1999 Marmara Depreminden daha büyük olduğunu belirten Özmen, “Bu deprem hasara yol açtı. 10 ilde Bu illerin nüfuslarına baktığımızda 13,5 milyon kişinin yani yaklaşık 14 milyon kişinin bu depremlerden doğrudan etkilendiğini söyleyebiliriz. Bu bakımdan da. Baktığınız zaman etki alanı ve nüfus olarak son 100 yılın en büyük depremlerinden biri. Yıkımın bu kadar büyük olmasının en büyük nedenlerinden biri de depremin çok şiddetli olması. Binalar, halihazırda yürürlükte olan Sarsıntı Tehlikesi Haritası, Bina Sarsıntı Yönetmeliği ve Temel Temel Etüdüne uygun olarak inşa edilmelidir. Bunlar yürürlükteki yönetmeliklere tam olarak uyulmadan ve beton kalitesi, demir kalitesi, personel kalitesi dikkate alınmadan yapıldığı için yıkılmıştır. Yıkılan binalar kadar yıkılmayan binlerce bina var. Demek ki bir beyin sarsıntısı bilimi olarak, mühendisler olarak ya da kurallara uyarak, yapılarımızı yaptığımız anda yıkılmayacak yapılar yapmaya başladık. Öğrenebiliriz.” Dr. Maden ve Teknik Arama Genel Müdürlüğü’nün yanı sıra AFAD’ın çalışmaları var. AFAD fiilen bölgenin son resmi deprem tehlike haritasını yayınladı. “Tehlike ne kadar büyük. Bu resmi kaynaklardan ortaya çıktı. MTA yaptığı canlı fay haritaları ile orada deprem üretme potansiyelini ortaya koydu. Birçok harita sismik boşluk olduğunu ortaya koydu. Yıllar önce bölge.Aslında depremler tespit edilmişti.Bu bölgede bekleniyordu ama bu kadar büyük olması beklenmiyordu.Yani 7.4-7.5 büyüklüğünde depremler bekleniyordu ama asıl beklenmedik olay oldu. 9 saat sonra ikinci büyük depremin aynı bölgeyi sallaması çok da beklenmeyen bir durumdu. Yer bilimciler ve deprem mühendisleri çok şaşırtıcı bir durum oldu. Nadir bir olayla karşı karşıyayız” dedi. “MAMARA’DA DEPREM TEHLİKESİ DEVAM EDİYOR.”
Doç. Özmen, 2 depremin olası bir Marmara Depremini tetikleyeceği iddialarıyla ilgili olarak, “Doğu Anadolu Fayı üzerinde meydana gelen bir depremin, Marmara Denizi’nde deprem üretme potansiyeli olan fayları tetikleme ihtimali yok. Bunlar gelişen faylar. ve birbirinden bağımsız çalışır ama şunu net olarak söyleyebiliriz.tüm çalışmaların bize gösterdiği gibi marmara denizinde sarsıntı tehlikesi bu sarsıntılar öncesi ile aynı yükseklikte devam ediyor.biz buna genellikle ‘istanbul depremi’ demiyoruz. Bu deprem Marmara Denizi’nde meydana geleceği ve başta İstanbul olmak üzere Marmara Denizi’ne kıyısı olan tüm yerleşim birimlerini ve illeri etkileyeceği için Marmara Bölgesi Şoku demek daha doğru olur” dedi.
